cia-agenci-iranDokumenty amerykańskiego CIA, zamieszczone na stronach internetowych Narodowego Archiwum Bezpieczeństwa, jasno wskazują na udział służb specjalnych w zamachu stanu w Iranie w 1953 roku. Raport na ten temat przygotował w 1970 roku wewnętrzny historyk CIA, który napisał w notce, że wydarzenie zostało przygotowane przez CIA jako element realizacji polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych. W rozpoczęciu zamachu 15 sierpnia 1953 roku brały udział również brytyjskie służby wywiadowcze.

Ofiarą amerykańskiej i brytyjskiej polityki był nacjonalistyczny premier Mohamed Mosaddek. W 1951 został mianowany szefem irańskiego rządu przez szacha Mohammada Rezę Pahlawiego i rozpoczął nacjonalizację przemysłu naftowego, kontrolowanego wcześniej przez Angielsko-Irańską Kompanię Naftową. Godziło to w interesy Wielkiej Brytanii, która czerpała ogromne zyski z irańskiej ropy, nie dzieląc się oczywiście uczciwie zyskami. Premier Winston Churchill poprosił wówczas USA o pomoc w obaleniu demokratycznie wybranego Mosaddeka, jednak amerykański prezydent Harry Truman nie przystał na tę propozycję. Gdy zastąpił go Dwight Eisenhower, sytuacja znacząco się zmieniła i w marcu 1953 roku funkcjonariusze CIA rozpoczęli pracę nad planem obalenia irańskiego rządu.

W kwietniu ’53 agencja CIA w Teheranie otrzymała milion dolarów na „obalenie obalenie Mosaddeka w jakikolwiek sposób”. Miesiąc później rozpoczyna się kampania propagandowa wymierzona w lidera irańskich nacjonalistów, koordynowana przez braci Raszidiani, kierującymi brytyjską siatką wywiadowczą w Iranie. Agentura przekupywała również część parlamentarzystów, aby wzniecali konflikt polityczny przeciwko Mosaddekowi.

W sierpniu szef irańskiego rządu ogłosił referendum, w którym Irańczycy opowiedzieli się za rozwiązaniem parlamentu. 15 sierpnia 1953 roku amerykańskie i brytyjskie służby wywiadowcze podburzają masowe demonstracje przeciwko Mosaddekowi, które ścierają się ze zwolennikami jego Frontu Narodowego.

Irański premier ustąpił 19 sierpnia 1953 r. w obliczu nieuchronnej klęski w starciu z wojskami inspirowanymi przez CIA. Mosaddek został aresztowany, a misję stworzenia nowego rządu powierzono gen. Faizollahowi Zahediemu. Szach Pahlawi został dyktatorem, otwarcie zostając marionetką Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

na podstawie: presstv.ir, iranian.com